W kontekście niedawnych nalotów między Iranem a Pakistanem, wymierzonych w rzekome obozy bojowników, krajobraz geopolityczny na Bliskim Wschodzie stoi w obliczu nowych niepewności. Wymiana działań wojennych wzbudziła obawy o stabilność regionu, co skłoniło Pakistan, pomimo pierwszego uderzenia, do zasygnalizowania chęci deeskalacji. Motywem tych manewrów dyplomatycznych jest jednak nie tylko chęć rozładowywania napięć, ale także niepewna sytuacja wewnętrzna Pakistanu, charakteryzująca się kryzysami gospodarczymi, zawirowaniami politycznymi i napiętymi stosunkami międzynarodowymi.
Szybka reakcja Pakistanu na naloty uwypukliła podwójne przesłanie – wyraźne potwierdzenie suwerenności połączone z poważnym apelem o dialog i współpracę. Użyto określenia „kraje braterskie”, podkreślając chęć utrzymania kanału dyplomatycznego pomimo wymiany wojskowej. Analitycy twierdzą, że ten zasięg świadczy o ograniczonej zdolności Pakistanu do zaangażowania się w przedłużający się konflikt, biorąc pod uwagę istniejące wyzwania.
Wewnętrzny krajobraz Pakistanu jest najeżony złożonością, w tym dwuletnim kryzysem gospodarczym i zawirowaniami politycznymi, które znacząco osłabiły potężny establishment wojskowy kraju. Nasilają się ataki terrorystyczne, utrzymują się napięcia z największym rywalem Indiami, a stosunki z rządem talibów w Afganistanie uległy pogorszeniu. W tym kontekście niedawne starcie z Iranem stanowi kolejny aspekt wyzwań geopolitycznych stojących przed Pakistanem.
Moment konfrontacji ma kluczowe znaczenie, ponieważ Pakistan spodziewa się wyborów parlamentarnych na początku lutego, pierwszych od usunięcia byłego premiera Imrana Khana w kwietniu 2021 r. Obalenie Khana wywołało kryzys polityczny, obnażając głęboko zakorzenioną niechęć, szczególnie wśród młodych i średniego pokolenia ludności klasowej, wobec postrzeganej ingerencji wojska. Dziesiątki tysięcy protestowało, naruszając obiekty wojskowe i wyrażając niezadowolenie z wpływów wojska.
Zawirowania polityczne uległy dalszemu zaostrzeniu w wyniku ponownego nasilenia się w ciągu ubiegłych dwóch lat przemocy ze strony grup powstańczych atakujących podmioty polityczne i wojskowe. Ataki uwydatniają kruchą stabilność w Pakistanie i przyczyniają się do wzrostu napięć z talibami w Afganistanie. Sytuacja gospodarcza, w dużym stopniu uzależniona od pożyczki Międzynarodowego Funduszu Walutowego, jeszcze bardziej ogranicza zdolność Pakistanu do długotrwałych starć wojskowych.
W tym złożonym scenariuszu pakistańscy stratedzy wojskowi idą po cienkiej linii. Z jednej strony należy stawić czoła prowokacjom mającym na celu utrzymanie suwerenności narodowej i odstraszenie przeciwników. Z drugiej strony postawa konfrontacyjna grozi zaostrzeniem istniejących wyzwań i potencjalnym wywołaniem wielofrontowego dylematu.
Niedawna wymiana wojskowa z Iranem podkreśla rolę wojska w kształtowaniu polityki zagranicznej Pakistanu pomimo rosnącego niezadowolenia społeczeństwa. Reakcja wobec Iranu jest zgodna z historycznymi wzorcami Pakistanu dotyczącymi odmierzonej siły militarnej w odpowiedzi na prowokacje ze strony sąsiadów. Celując w separatystów z grupy etnicznej Beludży w Iranie, Pakistan odzwierciedlił działania Iranu przeciwko grupie bojowników w pakistańskim Beludżystanie, wykazując wykalkulowaną reakcję mającą na celu deeskalację.
Jednak dla mieszkańców Beludżystanu naloty stanowią niepokojące przypomnienie nieustającej przemocy w regionie. Beludżystan, prowincja granicząca z Iranem i Afganistanem, od chwili powstania Pakistanu stanęła w obliczu wielu powstań, a wojsko oskarżono o represje i łamanie praw człowieka.
Chociaż do niedawna zaostrzenie wojny z Iranem wydawało się mało prawdopodobne, różnice w różnych kwestiach nadwyrężyły stosunki na przestrzeni lat. Niedawna wymiana ognia rakietowego, pierwsza od niedawna, budzi obawy w związku z potencjalnymi napięciami na tle religijnym i wyzwaniami w zakresie wewnętrznego prawa i porządku w Pakistanie.
Gdy Iran sygnalizuje chęć zejścia z drogi narzuconej przez Pakistan, oba kraje balansują pomiędzy delikatną równowagą między obroną interesów narodowych a unikaniem przedłużającego się konfliktu. Złożoność geopolityczna podkreśla wyzwania stojące przed Pakistanem w zakresie utrzymania stabilności regionalnej podczas zmagania się z kryzysami wewnętrznymi. Wynik tego dyplomatycznego tańca nie tylko ukształtuje najbliższą przyszłość Pakistanu, ale będzie miał także konsekwencje dla szerszej dynamiki Bliskiego Wschodu.
