W regionie coraz bardziej zmierzającym w kierunku autorytaryzmu, mały himalajski naród Nepalu od dawna wyróżnia się jako wyjątek. Debaty polityczne w tym kraju pozostały w dużej mierze otwarte, a rządzący podlegają publicznej kontroli. Ta otwartość utrzymywała się pomimo zmagań Nepalu z ubóstwem, monarchicznymi represjami i dziesięcioleciami rebelii, pokazując, że demokratyczna ekspresja nie musi być skorelowana ze statusem ekonomicznym.
Jednak niedawne aresztowanie właściciela największego konglomeratu medialnego w Nepalu wywołało obawy o zaangażowanie rządu w wolność słowa, budząc obawy, że Nepal może podążać ścieżką swoich południowoazjatyckich sąsiadów, takich jak Pakistan, Bangladesz i Indie.
Kailash Sirohiya, o którym mowa, został zatrzymany prawie dwa tygodnie temu, co jest postrzegane jako odwet ze strony potężnego ministra spraw wewnętrznych Nepalu, Rabi Lamichhane. Należąca do Sirohiya grupa medialna Kantipur opublikowała krytyczne raporty na temat Lamichhane’a, w tym zarzuty, że złamał on prawo, zasiadając w parlamencie i posiadając obywatelstwo USA. Lamichhane podał się do dymisji, ale powrócił do parlamentu i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych po rozwiązaniu kwestii swojego obywatelstwa. Kantipur kontynuował swoją kontrolę, zgłaszając później oskarżenia o defraudację przeciwko niemu.
Grupa medialna Sirohiya, która obejmuje szeroko rozpowszechnioną nepalską gazetę Kantipur i jej anglojęzyczną siostrzaną publikację The Kathmandu Post, a także kanały telewizyjne i radiowe oraz czasopisma, nie była osamotniona w krytyce Lamichhane, ale ma najszerszy zasięg.
Dane Home Office udostępnione Guardianowi na podstawie wniosku o wolność informacji ujawniły 428 skarg dotyczących zachowania personelu i traktowania osób ubiegających się o azyl w ubiegłym roku. Ponadto złożono 463 skargi dotyczące dostarczanego jedzenia, podkreślając takie kwestie jak niejadalne posiłki i niewystarczająca ilość mleka dla dzieci.
Yubaraj Ghimire, redaktor portalu informacyjnego w Nepalu, zauważył: „Rząd przekazał wiadomość: Jeśli krytykujesz rząd, nakłada ci kaganiec”. Podkreślił, że charakter aresztowania Sirohiyi sugeruje celowe działanie. Przeciwko Sirohiyi złożono skargę, w której zarzucono mu posiadanie numeru obywatelstwa identycznego z cudzym, co doprowadziło do jego aresztowania przed ustaleniem jakichkolwiek faktów, w przeciwieństwie do poprzednich przypadków, w których śledztwa poprzedzały zatrzymania.
Sekretarz generalna Amnesty International, Agnès Callamard, skrytykowała decyzję o zatrzymaniu Sirohiya, stwierdzając, że zarzuty nie wymagały aresztu. Odwiedzając Katmandu podczas podróży regionalnej, Callamard podkreśliła nadmierny charakter reakcji.
Santosh Pariyar, lider Lamichhane’s Rastriya Swatantra Party, odrzucił twierdzenia o odwetowych motywach aresztowania, nazywając je „zwykłym zbiegiem okoliczności” i zapewniając, że wniosek o rzekomym naruszeniu obywatelstwa przez Sirohiyę został wyciągnięty niezależnie.
Niemniej jednak, aresztowanie miało mrożący krew w żyłach efekt, a wielu obawia się powrotu do opresyjnych czasów monarchii, która zakończyła się w 2008 roku. W czasach monarchii cenzura prasy i więzienie dziennikarzy były na porządku dziennym. Nowa konstytucja Nepalu, która ustanowiła demokrację parlamentarną, zapewniła pełną wolność prasy, a tętniące życiem społeczeństwo obywatelskie czujnie broniło tego prawa.
Premier Pushpa Kamal Dahal, znany jako Prachanda, który niegdyś przewodził maoistowskim rebeliantom, którzy pomogli obalić monarchię, stoi obecnie na czele koalicyjnego rządu, w którym zasiada Lamichhane. Nawet niektórzy z byłych zwolenników Dahala skrytykowali jego postępowanie w sprawie aresztowania Sirohiyi, a Baburam Bhattarai, były przywódca maoistów i premier, wyraził swoją konsternację w mediach społecznościowych.
Podczas gdy Nepal porusza się po tych burzliwych wodach, incydent ten podkreśla kruchość wolności prasy i demokratycznej ekspresji, podkreślając potrzebę czujności w ochronie tych podstawowych praw.
