W ramach znaczącej zmiany polityki, brytyjski premier Keir Starmer ogłosił anulowanie kontrowersyjnego „Planu Rwanda”, będącego spuścizną poprzedniego rządu Partii Konserwatywnej i mającego na celu deportację nielegalnych imigrantów do Rwandy. Zapowiedź ta pojawiła się podczas pierwszej konferencji prasowej Starmera jako premiera, zaznaczając jego zaangażowanie w zmiany i wyznaczając nowy kierunek dla jego administracji.
Plan Rwanda, oficjalnie znany jako Partnerstwo Gospodarcze i Migracyjne Wielkiej Brytanii i Rwandy, został ustanowiony w celu rozwiązania kryzysu związanego z nielegalną imigracją w Wielkiej Brytanii poprzez relokację do Rwandy nieudokumentowanych imigrantów, zwłaszcza tych przepływających przez kanał La Manche na małych łodziach. W zamian Rwanda miała otrzymać 8,5 miliarda rupii w ramach brytyjskiego Funduszu Transformacji Gospodarczej i Integracji (ETIF) w celu wsparcia jej wzrostu gospodarczego. Do tej pory Rwanda otrzymała 5 miliardów rupii z tego funduszu.
Starmer skrytykował Plan Rwanda jako nieskuteczny, zauważając, że nie służył on jako środek odstraszający nielegalną imigrację. „Projekt Rwanda jest martwy i pogrzebany, zanim zostanie wdrożony. Nie jest to polityka odstraszająca” – stwierdził Starmer. Podkreślił, że nowy rząd będzie szukał bardziej skutecznych środków walki z nielegalną imigracją, odchodząc od podejścia poprzedniego rządu.
Oczekuje się, że anulowanie planu spowoduje znaczne straty finansowe dla rządu Wielkiej Brytanii, który już zainwestował znaczne środki w projekt. Szacunki sugerują, że rząd brytyjski wydał ponad 250 milionów funtów na projekt do 2023 roku, a Biuro Audytora Generalnego Wielkiej Brytanii wskazało przewidywany budżet w wysokości co najmniej 400 milionów funtów w ciągu pięciu lat.
Rwanda, w odpowiedzi na odwołanie, powtórzyła swoje zaangażowanie w globalny kryzys migracyjny, podkreślając swoje ciągłe wysiłki na rzecz wspierania uchodźców i migrantów. Rząd Rwandy stwierdził: „Rwanda w pełni dotrzymała warunków umowy, w tym w odniesieniu do finansów, i pozostaje zaangażowana w poszukiwanie rozwiązań globalnego kryzysu migracyjnego, w tym zapewnienie bezpieczeństwa, godności i możliwości uchodźcom i migrantom, którzy przybywają do naszego kraju”.
Obecnie Rwanda gości ponad 127 000 uchodźców i osób ubiegających się o azyl, a większość z nich przebywa w pięciu obozach dla uchodźców: Kiziba, Nyabiheke, Kigeme, Mugombwa i Mahama. Ponadto Rwanda uczestniczy w awaryjnym mechanizmie tranzytowym (ETM) z Wysokim Komisarzem Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR), zapewniając tranzyt dla ponad 2000 uchodźców i osób ubiegających się o azyl ewakuowanych z Libii od września 2019 roku.
Decyzja o anulowaniu Planu Rwanda spotkała się z mieszanymi reakcjami. Krytycy twierdzą, że rządowi Partii Pracy brakuje kompleksowej strategii rozwiązania trwającego kryzysu imigracyjnego. Nigel Farage, lider skrajnie prawicowej Partii Reform, wyraził sceptycyzm wobec alternatywnych planów Starmera, stwierdzając: „Plan Rwanda nigdy nie zadziała. Ale to, co zaproponował Keir Starmer, to rozprawienie się z gangami przemycającymi ludzi do kraju, jeśli mam być szczery. Poprzedni rząd robił to przez wiele lat. To po prostu nie działa”.
Z drugiej strony, Yvette Cooper, nowa brytyjska minister spraw wewnętrznych, ogłosiła utworzenie centrum dowodzenia granicami z uprawnieniami podobnymi do agencji antyterrorystycznej w celu zwalczania gangów przemytników migrantów. Rząd Partii Pracy uważa, że przesunięcie środków z planu rwandyjskiego na walkę z gangami przemytników będzie bardziej efektywnym wykorzystaniem pieniędzy podatników.
W miarę jak laburzystowski rząd posuwa się naprzód, los 52 000 migrantów początkowo objętych Planem Rwanda pozostaje niepewny. Zarówno opinia publiczna, jak i analitycy uważnie obserwują, jak nowa administracja poradzi sobie z kryzysem migracyjnym i czy jej podejście okaże się bardziej skuteczne niż odrzucony Plan Rwanda.
